นิยามของการสืบค้นข้อมูลสารสนเทศ

การสืบค้นข้อมูลสารสนเทศ คือ การใช้ระบบสารสนเทศเพื่อการสืบค้น ค้นหา หรือดึงข้อมูลและสารสนเทศเฉพาะเรื่องที่ผู้ใช้ระบุ แหล่งรวบรวมสารสนเทศไว้เป็นจำนวนมาก การสืบค้นข้อมูลสารสนเทศผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ตเป็นแหล่งข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ที่สำคัญ และใหญ่ที่สุดมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาแทบทุกวินาที

วัตถุประสงค์ในการสืบค้นข้อมูลสารสนเทศ

การสืบค้นข้อมูลสารสนเทศเพื่อ
1.การแสวงหาความรู้ความจริงอย่างเป็นระบบ มีความสำคัญต่อการพัฒนาความรู้ในศาสตร์ต่างๆ

2.การค้นคว้า สืบค้นข้อมูลจากแหล่งต่างๆเพื่อใช้ ในการอ้างอิง และหาความรรู้

3.การค้นคว้าบนเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ที่เป็นแหล่งรวมของข้อมูลทุกสาขาจากทั่วทุกมุมโลก และสามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูลทุกเวลาและทุกสถานที่ได้อย่างรวดเร็วและถูกต้อง

4.การเข้ าถึงแหล่งข้อมูลทางเครือข่ายอินเทอร์เน็ต จําเป็นต้องมีความรู้และทักษะในการสืบค้นข้อมูลสารสนเทศ จะสามารถใช้เวลาไม่นานนักและได้ข้อมูลที่มีประสิทธิภาพตลอดจนได้ข้อที่มีคุณภาพอีกด้วย

5.สามารถเลือกประเภทของเครื่องมือหรือใช้โปรแกรมสำหรับการสืบค้นทางอินเทอร์เน็ต ที่เรียกว่า Search Engine ให้เหมาะสม

ความหมายของ search engine

search engine
คือ เครื่องมือการค้นหาข้อมูลผ่านอินเตอร์เน็ต ที่ทุกคนสามารถเข้าไปค้นหาข้อมูลผ่านอินเตอร์เน็ตก็ได้ โดย กรอก ข้อมูลที่ต้องการค้นหา หรือ Keyword (คีเวิร์ด) เข้าไปที่ช่อง Search Box แล้วกด Enter แค่นี้ข้อมูลที่เราค้นหาก็จะถูกแสดงออกมาอย่างมากมายก่ายกอง เพื่อให้เราเลือกข้อมูลที่เราโดนใจที่สุดเอามาใช้ งาน โดยลักษณะการแสดงผลของ Search Engine นั้นจะทำการแสดงผลแบบ เรียงอันดับ Search Results ผ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์ของเรา

ประเภทของ search engine

search engine มี 3 ประเภท คือ

1.อินเด็กเซอร์ (Indexers)การทำงานของ Search Engines แบบอินเด็กเซอร์ จะเป็นฐานข้อมูลขนาดใหญ่ที่อยู่กระจัดกระจายบนอินเทอร์เน็ต ไม่มีการแสดงข้อมูลออกมาเป็นลำดับชั้นของความสำคัญ การใช้งานจะเหมือนกับการสืบค้นข้อมูลจากฐานข้อมูลอื่น ๆ คือ เราจะต้องพิมพ์คำสำคัญ (Keyword) ซึ่งเป็นการอธิบายถึงข้อมูลที่เราต้องการค้นหาจากนั้น Search Engines ก็จะแสดงข้อมูลและเว็บไซต์ต่าง ๆที่เกี่ยวข้องออกมา

2.ไดเรกทอรี่ (Directories)การค้นหาข้อมูลจะมีความเป็นระเบียบเรียบร้อยมากกว่าการค้นหาข้อมูลโดยใช้อินเด็นเซอร์ (Indexers) โดยข้อมูลต่าง ๆ จะถูกคัดแยกออกมาเป็นหมวดหมู่และจัดแบ่งแยกเว็บไซต์ต่าง ๆ ออกเป็นประเภท ๆ เช่น หมวดของเรื่องราวเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์บันเทิง ข่าว กีฬา และศิลปะ เป็นต้น โดยเราสามารถที่จะคลิกเมาส์เลือกประเภทของข้อมูลที่ต้องการที่จะดูได้ทันที จากนั้นบนหน้าจอจะแสดงรายละเอียดของหัวข้อปลีกย่อยลึกลงมาอีกระดับหนึ่ง ปรากฎขึ้นมาให้เราคลิกเมาส์เลือกอีก จากนั้นเว็บเพจจะแสดงรายชื่อของเอกสารที่เกี่ยวข้องกับประเภทของข้อมูลนั้นออกมาหากเราสนใจจะดูเอกสารใดก็สามารถคลิกเมาส์ไปยังลิงก์ (Links) เพื่อขอเชื่อมต่อทางเว็บไซต์ที่มีความเกี่ยวข้องกันมากที่สุดมาไว้ในตอนบนสุดของรายชื่อที่แสดง

3.เมตะเสิรช์ (Metasearch)Search Engines แบบเมตะเสิร์ชจะใช้หลาย ๆ วิธีการมาช่วยในการค้นหาข้อมูล โดยจะรับคำสั่งค้นหาจากเรา แล้วส่งต่อไปยังเว็บไซต์ที่เป็น Search Engines หลาย ๆ แห่งพร้อม ๆ กัน ทำให้เราสามารถเข้าถึงเว็บไซต์ Search Engines ต่าง ๆ ได้อย่างรวดเร็ว จากนั้นก็จะสามารถแสดงผลลัพธ์ออกมาเมตะเสิร์ชจะเหมาะกับการค้นหาข้อมูลแบบธรรมดาที่ไม่ได้เน้นความสำคัญของตัวอักษร เช่น ตัวใหญ่ ตัวเล็กเท่าใดนัก ทำให้ผลลัพธ์ที่ได้จากการค้นหามีจำนวนมากจนเกินความต้องการก็ได้

เทคนิคการสืบค้นข้อมูล

หมายถึง วิธีการต่างๆ ที่ใช้ประกอบในการสร้างประโยคการค้นหา เพื่อให้ได้สารสนเทศที่ตรงกับความต้องการมากที่สุด เทคนิคในการค้นหานั้น สามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ การค้นหาพื้นฐานหรืออย่างง่าย (Basic Search) และการค้นหาแบบซับซ้อนหรือขั้นสูง (Advanced Search)

ก่อนจะเริ่มต้นการค้นหา ต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง?

1. ผู้ค้น จะต้องทราบว่าตนเอง ต้องการค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องใด นอกจากนี้จะต้องมีข้อมูลส่วนหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่ต้องการจะค้นหา (ลองสำรวจตัวเองก่อนสิคะว่า มีข้อมูลอะไรบ้างตอนนี้) ถ้ายังไม่มี คิดค่ะคิด...ใช้หมองหน่อย...ได้หรือยังคะ ได้แล้วจดไว้ค่ะ .... หรือหากคิดไม่ออกจะช่วยคิดค่ะ ง่ายๆ เช่น รู้จักชื่อผู้แต่งมั๊ย รู้จักชื่อเรื่องที่เราต้องการค้นหาหรือไม่ ถ้าไม่รู้ให้กำหนดหัวเรื่องหรือคำสำคัญแทนก็ได้ค่ะ เดี๋ยวจะพูดต่อไป....

2. รู้จักแหล่งสารสนเทศหรือเครื่องมือที่จะใช้ค้นหาหรือยังคะ เช่น ถ้าคุณต้องการค้นหารายการบรรณานุกรมงานวิจัยของห้องสมุดมหาวิทยาลัยขอนแก่น ควรจะใช้ฐานข้อมูลใดค้นหา จึงจะได้ข้อมูลตามที่ต้องการ เป็นต้น ดังนั้น สิ่งที่สำคัญอีกประการหนึ่ง ผู้ค้นจะต้องรู้จักแหล่งสารสนเทศและฐานข้อมูลหรือเครื่องมือค้นหาที่เกี่ยวข้องกับสาขาวิชาที่ต้องการ ซึ่งปัจจุบันนี้มีมากมายทั้งฟรีและบริการเชิงพาณิชย์ (มารู้จักฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์และวิธีการค้นหาแบบง่ายๆ ได้ที่นี่)

3. ต้องรู้จักวิธีการใช้แหล่งสารสนเทศ ฐานข้อมูลหรือเครื่องมือที่ใช้ค้นหา เช่น รู้จักวิธีค้นหาแบบพื้นฐาน หรือหากจะให้ดีก็ควรรู้จักการค้นหาแบบขั้นสูงด้วย นอกจากนี้ยังต้องรู้จักวิธีการจัดการผลลัพธ์ ได้แก่ การบันทึก การสั่งพิมพ์ การส่งข้อมูลทาง E-mail การจัดการรายการบรรณานุกรม เป็นต้น

4. รู้จักกฏ กติกา มารยาทในการใช้แหล่งสารสนเทศ ฐานข้อมูลหรือเครื่องมือค้นหา เนื่องจากปัจจุบันได้มีการละเลิดลิขสิทธิ์กันมากขึ้น

เทคนิคการสืบค้นข้อมูล

1. การค้นหาแบบพื้นฐาน (Basic Search) เป็นการค้นหาสารสนเทศอย่างง่ายๆ ไม่ซับซ้อน โดยใช้คำโดดๆ หรือผสมเพียง 1 คำ ในการสืบค้นข้อมูล โดยส่วนใหญ่การค้นหาแบบง่ายจะมีทางเลือกในการค้นหา ได้แก่
1.1 ชื่อผู้แต่ง (Author) เป็นการค้นหาโดยใช้ชื่อของบุคคล กลุ่มบุคคล นามปากกา หรือชื่อหน่วยงาน/องค์กร ที่เป็นผู้แต่งหรือเขียนหนังสือ บทความ งานวิจัย วิทยานิพนธ์ หรือทรัพยากรสารสนเทศนั้นๆ ซึ่งมีหลักการค้นหาง่ายๆ ดังนี้
1.1.1 ผู้แต่งคนไทย เป็นการค้นหาชื่อบุคคล ตัวอย่างเช่น กุลธิดา ท้วมสุข ให้ตัดคำนำหน้าชื่อออก เช่น นาย นาง นางสาว หรือหากเป็นบุคคลที่มีบรรดาศักดิ์หรือฐานันดรศักดิ์ ให้ค้นด้วยชื่อ และต่อท้ายด้วยบรรดาศักดิ์หรือฐานันดรศักดิ์ หากเป็นการค้นหาชื่อที่เป็น นามปากกา ฉายาหรือสมณศักดิ์ ให้ค้นหาตามนามปากกา ฉายา หรือสมณศักดิ์
ยกตัวอย่างเช่น
- นางกุลธิดา ท้วมสุข ชื่อที่ใช้ค้น คือ กุลธิดา ท้วมสุข (ให้ตัดคำนำหน้าชื่อออก)
- ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมท ชื่อที่ใช้ค้น คือ คึกฤทธิ์ ปราโมท, ม.ร.ว. (ให้เอาบรรดาศักดิ์ หรือฐานันดรศักดิ์ มาต่อท้ายชื่อ)
- ร.ต.อ ปุระชัย เปี่ยมสมบูรณ์ ชื่อที่ใช้ค้น คือ ปุระชัย เปี่ยมสมบูรณ์ (ให้ตัดยศหรือตำแหน่งออก)
- พระยาอุปกิตติศิลปสาร ชื่อที่ใช้ค้น คือ พระยาอุปกิตติศิลปสาร
1.1.2 ผู้แต่งที่เป็นชาวต่างประเทศ ให้ค้นหาโดยใช้ ชื่อสกุล ตามด้วยชื่อกลางและชื่อต้น
"Judith G. Voet" ชื่อที่ใช้ค้น คือ Voet, Judith G. หรือ Voet, Judith หรือ Voet
1.1.3 ผู้แต่งที่เป็นหน่วยงาน/องค์กร ให้ค้นหาตามชื่อหน่วยงานหรือชื่อองค์กรนั้น เช่น การค้นหาชื่อหน่วยงานที่มีทั้งหน่วยงานใหญ่และหน่วยงานย่อย ให้ค้นหาโดยใช้ชื่อหน่วยงานใหญ่ก่อน แล้วตามด้วยชื่อหน่วยงานย่อย หากเป็นชื่อย่อ เมื่อค้นหาให้ใช้ชื่อเต็ม
ยกตัวอย่างเช่น
- สำนักวิทยบริการ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ชื่อที่ใช้ค้น คือ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. สำนักวิทยบริการ
- ททท. ชื่อที่ใช้ค้น คือ การท่องเที่ยวแห่ประเทศไทย
1.2 ชื่อเรื่อง (Title) เป็นการค้นหาข้อมูล ด้วยชื่อเรื่อง เช่น ชื่อหนังสือ ชื่อบทความ ชื่อเรื่องสั้น นวนิยาย ชื่องานวิจัย หรือวิทยานิพนธ์ การค้นโดยใช้ชื่อเรื่องนี้ เป็นการค้นหาแบบเจาะจง ดังนั้นผู้ค้น ต้องรู้จักชื่อเรื่อง หลักการค้นหาด้วยชื่อเรื่องทั้งภาษาไทยและภาษาต่างประเทศ ใช้หลักการเดียวกัน คือ ค้นหาตามชื่อนั้นๆ ได้เลย โดยระบบจะทำการค้นหาจากชื่อเรื่อง เริ่มจากอักษรตัวแรกและตัวถัดไปตามลำดับ
ยกตัวอย่างเช่น
- เพลงรักในสายลมหนาว (ชอบดูมาก..ชึ้ง..แถมพระเอกหล๊อ..หล่อ)
- อินเทอร์เน็ตสำหรับผู้เริ่มต้น (เรื่องนี้ก็ชื่นชอบผู้แต่ง อ. ยืน ภู่วรวรรณ)
- Engineering Analysis (เรื่องนี้ไม่อ่าน เพราะเดี๋ยวเจ็บหัว)
1.3 หัวเรื่อง (Subject Heading) คือ คำหรือวลีที่กำหนดขึ้นมา เพื่อใช้แทนเนื้อหาของหนังสือ บทความ งานวิจัย วิทยานิพนธ์หรือทรัพยากรสารสนเทศนั้นๆ
หัวเรื่องที่ใช้ในการค้นหานั้น มาจากที่ไหนใครเป็นผู้กำหนดขึ้น? โดยปกติแล้วคำหรือวลีที่กำหนดให้เป็นหัวเรื่อง จะนำมาจากคู่มือหัวเรื่องที่ใช้กันเป็นมาตรฐานในห้องสมุดหรือหน่วยงานที่ให้บริการสารสนเทศ ทั้งในประเทศไทยและในต่างประเทศ (โอย...เรื่องมันย๊าววว...ยาว...) ว่างๆ จะเล่าให้ฟังเกี่ยวกับหลักการให้หัวเรื่องต่อไป...เพื่อจะได้ค้นเก่งๆ
แต่ตอนนี้..เอาเป็นว่า ง่ายๆ สั้นๆ ให้นึกถึง หัวเรื่องใหญ่และเรื่องย่อยเอาไว้ เช่น หัวเรื่องที่ต้องการค้นหา คือ คณิตศาสตร์ นี่คือหัวเรื่องใหญ่ ภายใต้หัวเรื่องใหญ่เกี่ยวกับคณิตศาสตร์ จะมีเรื่องย่อยๆ ซ่อนอยู่เช่น การบวก การลบ การคูณ การหาร เป็นต้น
1.4 คำสำคัญ (Keywords) คือ การค้นหาด้วยคำหรือวลีที่กำหนดขึ้นมา เพื่อใช้แทนเรื่องที่ต้องการค้นหา โดยทั่วไปคำสำคัญจะมีลักษณะที่สั้น กระทัดรัด ได้ใจความ มีความหมาย เป็นคำนามหรือเป็นศัพท์เฉพาะในแต่ละสาขาวิชา

จะกำหนดคำสำคัญอย่างไร? ง่ายๆ คือ กำหนดมาจากคำที่อยู่ในชื่อเรื่องและหัวเรื่องที่เราต้องการค้นหานั่นเอง
การค้นหาด้วยคำสำคัญนั้น ระบบจะทำการค้นหาคำที่ปรากฏอยู่ในชื่อเรื่อง ไม่ว่าจะอยู่ต้นเรื่อง กลางเรื่องหรือท้ายเรื่อง

ยกตัวอย่าง การกำหนดคำสำคัญเพื่อใช้ค้นหา เช่น รายงานการวิจัย เรื่อง การปรับปรุงคุณภาพและการเพิ่มผลผลิตข้าวหอมมะลิที่มีความสามารถในการทนแล้งโดยการใช้เทคโนโลยีชีวภาพและพันธุวิศวกรรม
ผู้ค้น จะต้องดึงคำสำคัญที่อยู่ในชื่อเรื่องออกมา เพื่อใช้ค้นหา ซึ่งก็ไม่ยากหากดูข้อ 1.4 ประกอบ จากชื่อเรื่องดังกล่าว พบว่า มี Keyword หลักๆ อยู่ 3 คำ ด้วยกัน คือ ข้าวหอมมะลิ, เทคโนโลยีชีวภาพและพันธุวิศวกรรม นี่คือตัวอย่างง่ายๆ ของการกำหนดคำสำหรับใช้ค้นหา
รู้จักการค้นหาแบบง่ายๆ กันแล้ว ลองมาดูการค้นหาแบบขั้นสูงกันบ้างนะคะ...

2. การค้นหาแบบขั้นสูง (Advanced Search) เป็นการค้นหาที่ซับซ้อนมากกว่าแบบพื้นฐาน ซึ่งมีเทคนิคหรือรูปแบบการค้นที่จะช่วยให้ผู้ค้นสามารถจำกัดขอบเขตการค้นหาหรือค้นแบบเจาะจงได้มากขึ้น เพื่อให้สามารถค้นหาข้อมูลได้ที่ตรงกับความต้องการมากที่สุด
2.1 การสืบค้นข้อมูล โดยใช้ตรรกบูลีน (Boolean Logic) หรือการค้นหาโดยใช้ Operator เป็นการค้นหา โดยใช้คำเชื่อม 3 ตัว คือ AND, OR, NOT ดังนี้
- AND ใช้เชื่อมคำค้น เพื่อจำกัดขอบเขตการค้นหาให้แคบลง เช่นต้องการค้นหาคำว่าสัมตำที่เป็นอาหาร มีรูปแบบการค้นดังนี้ คือ ส้มตำ AND อาหาร หมายถึง ต้องการค้นหาคำว่า ส้มตำ และคำว่า อาหาร
- OR ใช้เชื่อมคำค้น เพื่อขยายขอบเขตให้กว้างขึ้น เช่น สัมตำไทย OR ส้มตำปูปลาร้า (โอย..น้ำยาย..ไหยยยย..แซ๊บ..แซบ..เด้อ) หมายถึง ต้องการค้นหาคำว่า สัมตำไทย และ ส้มตำปูปลาร้า หรือค้นหาคำใดคำหนึ่งก็ได้
- NOT ใช้เชื่อมคำค้น เพื่อจำกัดขอบเขตให้แคบลง เช่น ต้องการค้นหาคำว่า ส้มตำ AND อาหาร NOT เพลง หมายถึง ต้องการค้นหา คำว่า ส้มตำ ที่เป็นอาหาร ไม่เอาส้มตำที่เป็นเพลง เป็นต้น
2.2 เทคนิคการตัดคำ (Truncation)
2.3 เทคนิคการจำกัดคำค้น (Limit Search) หรือการใช้

การใช้งาน google

การใช้งาน google ปัจจุบันการใช้งาน Internet จะปรากฏ Web Site ให้เราสามารถเยี่ยมชมได้มากมายหลายประเภท และได้มีการบรรจุข้อมูลข่าวสารอยู่ใน Web Site ต่าง ๆ ซึ่งถ้าเราต้องการค้นหาข้อมูลที่อยู่ในระบบ Internet1 เราอาจใช้อุปกรณ์ Tools ที่เรียกว่า ตัวค้นหา (Search Engire) โดยตัวค้นหา (Search Engire) นี้จะถูกบรรจุอยู่ใน Web Site ต่าง ๆ เช่น www.google.com ,www.yahoo.com, www.lycos.com ในที่นี้จะแนะนำถึงการใช้งานค้นหา (Search Engire) ของ www.google.com ซึ่งจำเป็นตัวค้นหา (Search Engire) ที่นิยมใช้มากสุดและมีฐานข้อมูล (data base) ของ Web Site ต่าง ๆ เป็นจำนวนมาก ซึ่งจะมีรูปแบบที่มีคำอธิบายการใช้งานเป็นภาษาไทยที่ Web Site http://www.google.co.th/

เมื่อเราพิมพ์ที่อยู่ www.google.co.th ลงในช่อง Addres แล้วกด Enter จะปรากฏหน้าแรก ถ้าเราต้องการค้นหา ข้อมลู เราทำได้โดยพิมพ์คำที่เราต้องการค้นหา ลงในช่องสำหรับใส่คำที่ต้องการค้นหา ( keyword) แล้วกดปุ่ม ค้นหาโดย Google การค้นหาจะแจ้งจำนวนเว็บที่แสดง จำนวนเว็บที่พบ และเวลาที่ใช้ในการค้นหา ในกรณีที่การค้นหาพบข้อมูลมากกว่า ที่จะแสดงในได้หมดใน 1 หน้า ทาง www.google.co.th ก็จะแสดงหน้าถัดไปได้โดยเราสามารถแถบ ที่ตอนล่างของหน้า Web Siteการค้นหาของ www.goole.co.th จะมีคำสั่งในการค้นหาโดย

1) Google จะใช้เงื่อนไข “และ” (and) ในการค้นหาในรูปแบบของประโยคอยุ่เสมอ เช่น ถ้าเราต้องการค้นหาประโยคที่ว่า “ฟิสิกส์ โมเมนตัม”

2) ถ้าเราต้องการใช้เงื่อนไข “หรือ” (OR) สำหรับเชื่อมคำที่ต้องการค้นหา คือ นำผลที่ค้นหาได้ของทั้งหมดมารวมกัน ซึ่งเราทำได้โดยใช้คำว่า OR เป็นตัวอักษรใหญ่ระหว่างค่าที่ต้องการค้นหา เช่น ถ้าเราต้องค้นหาว่าประโยคที่ว่า “ฟิสิกส์ OR โมเมนตัม“

3) การค้นหาของ google สามารถค้นหาแบบเป็นกลุ่มคำหรือเป็นวลีเราสามารถใช้เครื่องหมาย“ ” เช่น “physics momentum”

4) Google จะสามารถค้นหาไฟล์ในรูปแบบอื่น ๆ โดยประเภทไฟล์ที่รองรับคือ- Adobe Portable Document Format (มีนามสกุล เป็น pdf)- Adobe Post Script (มีนามสกุลเป็น ps)- Lotus 1-2-3 (มีนามสกุลเป็น wk 1, wk2, wk3, wk4, wk5, wki, wks, wku)- Lotus Wordpro (มีนามสกุลเป็น lwp)- MacWrite (มีนามสกุลเป็น mw)- Microsoft Word (มีนามสกุลเป็น doc)- Microsoft Excel (มีนามสกุลเป็น xls)- Microsoft Power Point (มีนามสกุลเป็น ppt )- Text File (มีนามสกุลเป็น txt )เราสามารถค้นหาโดยระบุชนิดของไฟล์ที่เราต้องการค้นหาได้โดยใช้ค่าว่า filetype : แล้วตามด้วยนามสกุลของไฟล์ที่เราต้องการค้นหาคือเราต้องการค้นหา Website ที่เกี่ยวข้องกับฟิสิกส์โดยมีรูปแบบไฟล์เป็นที่มีนามสกุล ppt คือเป็นไฟล์ Microsoft Power Point ซึ่งเราสามารถ download มาเก็บไว้ในเครื่องของเรา ได้โดยคลิกเมาส์ขวาแล้วเลือกแถบ Save Target As

5) Google สามารถตัดคำที่เป็นคำพ้องรูปโดยใช้เครื่องหมาย “ - ” เช่นคำว่า bass มีความหมายเกี่ยวกับปลาและดนตรี ในเวลาที่เราต้องการตัดความหมายเกี่ยวกับดนตรีก็ทำได้โดยพิมพ์ว่า bass-music นอกจากนี้ยังสามารถตัดชนิดของไฟล์ที่ต้องการค้นหาได้ เช่น ต้องการค้นหาคำว่า bass โดยตัดการค้นหาชนิดไฟล์ที่เป็น pdf ออกก็ทำได้โดยพิมพ์ bass -filetype : pdf

6) ในการค้นหาโดยปกติแล้ว Google จะละคำทั่ว ๆ ไปในภาษาอังกฤษ เช่น the, to, of และอักษรตัวเดียวเพราะจะทำให้การค้นหาช้า แต่ถ้าเราต้องการรวมคำเหล่านั้นในการค้นหาทำได้โดยใช้เครื่องหมาย + ไว้หน้าคำนั้นโดยต้องเว้นวรรคก่อน เช่น back + to nature

7) Google สามารถค้นหา link ทั้งหมดที่เชื่อมไปยัง Website นั้น โดยใช้คำว่า link : แล้วตามด้วยชื่อ Website นั้น เช่น link : www.google.com

เทคนิคในการนำเสนออย่างมีประสิทธิภาพด้วย powerpoint ฉบับภาษาอังกฤษ พร้อมแปล แต่ละบรรทัด

http://www.uploadfile.biz/download.php?upload_id=NzU3Ng==

ตัวอย่างแบบประเมินที่ใช้ในงานวิจัย

เกณฑ์การวัดทักษะขั้นสูงในการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ

ชื่อนักศึกษา........................................................................รหัสประจำตัว.........................
คำชี้แจง แบบวัดนี้มี จำนวน 15 ข้อ ให้นักศึกษากาเครื่องหมายถูกลงใน […….] ตรงกับความรู้ ความสามารถของท่านตามข้อความที่ระบุไว้ในแต่ละด้าน และกรอกรายละเอียดเพิ่มเติมในช่องว่าง เฉพาะผู้ที่เลือกในข้อสุดท้ายในแต่ละข้อ

1. การใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์สำหรับบุคคลและเพื่อการศึกษา :
[…….…]ข้าพเจ้าไม่มีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการทำงานของเครือข่ายคอมพิวเตอร์ และไม่ทราบว่าเครือข่ายคอมพิวเตอร์นั้นมีประโยชน์อย่างไร
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถบอกได้ว่าเครือข่ายคอมพิวเตอร์มีประโยชน์อย่างไร (แต่ไม่สามารถอธิบายได้อย่างลึกซึ้ง) และคิดว่าเครือข่ายมีประโยชน์กับข้าพเจ้า แต่อย่างไรก็ตามข้าพเจ้าก็ยังไม่มีทักษะมากพอที่จะใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์ได้
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถอธิบายได้ว่าเครือข่ายคอมพิวเตอร์คืออะไร มีประโยชน์อย่างไร ข้าพเจ้าสามารถเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างระบบ LAN, WAN, และระบบ Internet ได้
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถใช้งานเครือข่ายคอมพิวเตอร์ได้หลากหลายรูปแบบ ในการเข้าถึงข้อมูลและการสื่อสาร รวมทั้งการให้ความรู้เกี่ยวกับเครือข่ายคอมพิวเตอร์กับบุคคลอื่น ๆ ได้ ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................
........................................................................................................... ...........................................................................................................

2. ความรู้เกี่ยวกับประวัติ ความเป็นมาและโครงสร้างของเครือข่ายคอมพิวเตอร์ :
[…….…] ข้าพเจ้าไม่ทราบเลยว่า Internet คืออะไร
[…….…]ข้าพเจ้าเคยได้ยินและรู้สึกอยากเรียนรู้เกี่ยวกับเครือข่ายคอมพิวเตอร์ข้าพเจ้าเคยอ่านเรื่องราวเกี่ยวกับเครือข่ายคอมพิวเตอร์จากหนังสือที่เกี่ยวข้อง
[…….…] ข้าพเจ้าสามารถอธิบายเกี่ยวกับประวัติและพัฒนาการของเครือข่ายคอมพิวเตอร์และสามารถบอกได้ว่ามีการขยายตัวของเครือข่ายคอมพิวเตอร์รวมทั้งสามารถอธิบายให้บุคคลอื่นได้ทราบว่า TCP/IP นั้นมีความสำคัญ
[…….…]ข้าพเจ้าสามาถบอกและอธิบายให้ทราบวิธีการเข้าถึงคลังของข้อมูลได้ ข้าพเจ้าเข้าใจถึงการทำงานของระบบ Information Super Highway และผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อสังคมและวัฒนธรรม ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
...........................................................................................................
...........................................................................................................
........................................................................................................... ...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................

3. สิทธิการใช้เครือข่ายของบุคคลและการเข้าถึงข้อมูล :
[…….…] ข้าพเจ้าไม่มีบัญชีรายชื่อ (account) บนเครือข่าย ข้าพเจ้าไม่รู้ว่าได้มาอย่างไร
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์ให้เกิดประโยชน์ต่อตนเอง
[…….…] ข้าพเจ้ามีบัญชีรายชื่อ (account) และสามารถรับ-ส่ง E-mail ได้ ข้าพเจ้าสามารถใช้ Modem ได้ ข้าพเจ้ารู้ว่าจะทำอย่างไรในการป้องการการใช้ Account ของข้าพเจ้าโดยบุคคลอื่น และข้าพเจ้ามีความสามารถช่วยเหลือบุคคลอื่นสามารถเข้าถึงข้อมูลบน Internet ได้
[…….…]ข้าพเจ้าเข้าถึงข้อมูลบน Internet โดยการใช้ระบบ SLIP หรือ PPP และยังบอกได้ว่า ทั้ง 2 วิธีมีความแตกต่างกันอย่างไร ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................

4 . การใช้ E-mail และการใช้ระบบกลุ่มสนทนา :
[…….…] ข้าพเจ้าไม่ใช้ e-mail.
[…….…]ข้าพเจ้าเข้าใจในแนวคิดของ e-mail แต่สามารถอธิบายองค์ประกอบได้บางอย่าง
[…….…] ข้าพเจ้าใช้ e-mail ให้เกิดประโยชน์และมีความสามารถในด้าน: อ่าน-ลบข้อมูลข่าวสารได้
ส่ง (send), ส่งต่อ(forward) ส่งกลับ (reply) ไปยังเครือข่ายเดียวกันและต่างเครือข่ายได้
สามารถร่วมสนทนากับกลุ่มบุคคลบนเครือข่ายได้และเข้าใจถึงประโยชน์ของการใช้ระบบกลุ่มสนทนา
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถส่ง e-mail เป็นกลุ่มบุคคลได้ สามารถนำเสนอแนวคิดเพื่อการแลกเปลี่ยนในกลุ่มสนทนาได้ ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................
5. การใช้โปรแกรมควบคุมเครือข่ายระยะไกล (Telnet):
[…….…] ข้าพเจ้าไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลสารสนเทศได้ โดยการใช้ระบบควบคุมระยะไกลได้ (remote)
[…….…]ข้าพเจ้าทราบว่าข้อมูลสารสนเทศและคอมพิวเตอร์นั้นมีประโยชน์ต่อข้าพเจ้า แต่ข้าพเจ้าก็ไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลสารสนเทศนั้นได้
[…….…] ข้าพเจ้าเข้าใจและสามารถอธิบายปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากการใช้โปรแกรม Telnet ซึ่งปัญหาเหล่านี้อาจเกิดขึ้นจาก ที่อยู่ (addresses) การเข้าสู่ระบบ (login) คำสั่งเฉพาะ(specific commands) และการออกจากระบบ (logoff)
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถใช้ Telnet ในการควบคุมคอมพิวเตอร์ในระยะไกล ได้เป็นอย่างดี ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................

6. การใช้โปรแกรมถ่ายโอนแฟ้มข้อมูล (File Transfer Protocal : FTP ) :
[…….…]ข้าพเจ้าไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลสารสนเทศได้ โดยการใช้ระบบควบคุมระยะไกลได้ (remote)
[…….…]ข้าพเจ้าทราบว่าข้อมูลสารสนเทศมีประโยชน์ต่อข้าพเจ้าซึ่งเก็บอยู่ในเครื่องคอมพิวเตอร์ในที่ต่างๆ ทั่วโลก แต่ข้าพเจ้าก็ไม่สามารถค้นหาและเข้าถึงข้อมูลสารสนเทศนั้นได้
[…….…] ข้าพเจ้าสามารถเข้าถึงข้อมูลต่างๆ เหล่านั้นโดยการใช้โปรแกรมประยุกต์ต่างๆ เพื่อส่งผ่านข้อมูลได้
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถใช้โปรแกรม FTP ในการ Download และ Upload ข้อมูลได้ ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................
7. เครือข่ายใยแมงมุม (World-Wide Web) :
[…….…] ข้าพเจ้าไม่เข้าใจว่า World-Wide Web คืออะไร
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถท่องไปใน World-Wide Web ข้าพเจ้าเข้าใจในเรื่อง URL ว่าเป็นส่วนที่ระบุถึงตำแหน่งที่จะเข้าสู่ server
[…….…] ข้าพเจ้าใช้ World-Wide Web และสามารถทำความเข้าใจ อธิบายถึงความหมายของ hypertext, http, และ html ข้าพเจ้าสามารถอธิบายถึงประโยชน์ของ browser และสามารถบอกรายชื่อของ Website หลายๆ แห่งที่น่าสนใจได้
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถค้นหาและเข้าถึงหัวข้อที่น่าสนใจเฉพาะเรื่อง โดยการใช้ World-Wide Web search engine. ข้าพเจ้าสามารถเข้าไปอ่านต้นฉบับการโปรแกรมด้วย HTML ใน Website ได้ (html source) ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................

8. การสนทนาบนเครือข่าย (Internet Relay Chat) :
[…….…]ข้าพเจ้าไม่มีความรู้เรื่อง internet chat เลย
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถค้นหาและเข้าถึง chat groups ได้
[…….…]ข้าพเจ้ามีความเข้าใจในการจัดระบบของ chat groups และสามารถเข้าสู่ระบบ chat groups ตามหัวข้อที่ข้าพเจ้าสนใจได้
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถใช้ โปรแกรมประยุกต์ chat ในการติดตั้งสำหรับการทำ Chat group ได้ ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................

9. จริยธรรม คุณธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของบุคคลในการใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์ :
[…….…] ข้าพเจ้าไม่สนใจเรื่องจริยธรรมและคุณธรรมเครือข่ายคอมพิวเตอร์
[…….…]ข้าพเจ้าเข้าใจในกฎเกณฑ์บ้างเล็กน้อยและปฏิบัติตามสิ่งนั้น
[…….…] ข้าพเจ้าเคยอ่านแนวปฏิบัติการใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์จากคู่มือ หรือจากการสอบถามและได้ปฏิบัติตาม
[…….…]ข้าพเจ้าเป็นผู้มีจริยธรรม คุณธรรมและไม่ก่อความเดือดร้อนให้กับบุคคลอื่นๆ ในการใช้ เครือข่ายคอมพิวเตอร์และมีความพยายามที่จะช่วยเหลือผู้ใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์อื่นๆ อีกด้วย ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................

10. บทบาทของผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อเพื่อการสื่อสารและการใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์ :
[…….…] ข้าพเจ้าไม่สามารถบอกถึงบทบาทของผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อ ในด้านการติดต่อสื่อสาร
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถบอกถึงบทบาทของผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อ ในด้านการติดต่อสื่อสาร และจะต้องมีหลายทักษะ ข้าพเจ้ามีความรู้เกี่ยวกับแหล่งสนับสนุนว่ามีที่ใดบ้าง แต่ข้าพเจ้าไม่มี แต่อย่างไรก็ตามข้าพเจ้ามีทักษะในการประยุกต์สารสนเทศมากกว่าการใช้ระบบอิเล็กทรอนิคส์ ในการทำงานระยะไกล
[…….…] ข้าพเจ้าสามารถอธิบาย สาธิต รวมทั้งการสอนบุคคลอื่นๆ ให้มีทักษะการใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์เบื้องต้น รวมทั้งสามารถประยุกต์ทักษะหลายๆ ทักษะเพื่อเข้าสู่ระบบอิเล็กทรอนิคส์ ข้าพเจ้าสามารถประเมินข้อมูลข่าวสาร การมีเสรีภาพในด้านการคิด การบูรณาการสื่อต่างๆ สู่การเรียนรู้ได้
[…….…]ข้าพเจ้าสามารถผสมผสานเครือข่ายคอมพิวเตอร์กับสื่อต่างๆ เพื่อการเรียนรู้ได้
ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................
11. ความเชื่อมั่นที่มีต่อข้อมูลสารสนเทศบนเครือข่ายเครือข่ายคอมพิวเตอร์ :
[…….…] ข้าพเจ้าไม่ทราบเกี่ยวกับความเชื่อมั่นของข้อมูลสารสนเทศบนเครือข่ายคอมพิวเตอร์
[…….…]ข้าพเจ้าเข้าใจว่ามีปัญหามากมายเกี่ยวกับข้อมูลสารสนเทศบนเครือข่ายคอมพิวเตอร์แต่ยังไม่ชัดเจน
[…….…] ข้าพเจ้าสามารถอธิบาย สาธิต และสอนบุคคลอื่นๆ เกี่ยวกับการประเมินข้อมูลสารสนเทศบนเครือข่ายคอมพิวเตอร์
[…….…]ข้าพเจ้าเข้าใจปัญหาต่างๆ เกี่ยวกับความเชื่อมั่นของข้อมูลสารสนเทศบนเครือข่ายคอมพิวเตอร์ ข้าพเจ้าสามารถค้นหา Web sites ที่มีข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องนี้รวมทั้งให้บุคคลต่างๆ สามารถตรวจสอบความเชื่อถือของข้อมูลสารสนเทศบนเครือข่ายคอมพิวเตอร์ได้
ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................
12. การผลิตชุดการนำเสนอข้อมูลสารสนเทศ
[…….…] การนำเสนอจะในรูปข้อความ ไม่มีการใช้ Graphics เนื้อหาสาระยังสรุปได้ไม่ดี ไม่ตรงประเด็น
[…….…]มีการใช้ Graphics แต่ยังไม่ดีนัก เนื้อหาสาระยังสรุปได้ไม่ดี รู้เรื่องเป็นบางส่วน
[…….…] มีการใช้ Graphics ในระดับดี มีจุดสนใจ เนื้อหาสาระยังสรุปได้ดี มีบางจุดที่สามารถสะท้อนให้เห็นความละเอียดและจุดเน้นของสาระสำคัญ
[…….…]มีการใช้ Graphics ในระดับดี เน้นจุดที่เฉพาะเจาะจง และสามารถขยายความให้ชัดเจนมากขึ้น เนื้อหาสาระยังสรุปได้ดี ทุกจุดสามารถสะท้อนให้เห็นความละเอียดและจุดเน้นของสาระสำคัญได้ ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................

13. การสืบค้นข้อมูลสารสนเทศ และการนำข้อมูลสารสนเทศ มาประยุกต์ใช้ :
[…….…] ข้าพเจ้าไม่มีความรู้ในด้านการใช้ Search Engine ในการสืบเสาะหาข้อมูลสารสนเทศที่ต้องการและข้าพเจ้าไม่สนใจที่จะใช้
[…….…]ข้าพเจ้ามีความรู้เกี่ยวกับ Search Engine แต่ยังใช้ไม่เป็น
[…….…] ข้าพเจ้ามีความรู้เกี่ยวกับ Search Engine และใช้ Search Engine ค้นหาข้อมูลได้บ้าง
[…….…]ข้าพเจ้ามีความรู้เกี่ยวกับ Search Engine และใช้ Search Engine ค้นหาข้อมูลทุกครั้งที่ต้องการและสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในงานต่างๆ โดยการเลือกข้อมูลสารสนเทศที่เป็นประโยชน์และตรงวัตถุประสงค์ของงาน ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................
14. การเลือกและการประเมินข้อมูลสารสนเทศ :
[…….…] ข้าพเจ้าไม่เคยที่จะเลือกว่าข้อมูลสารสนเทศใดเหมาะสมกับการนำมาใช้งาน เพราะไม่เคยสนใจการใช้ข้อมูลบนเครือข่ายคอมพิวเตอร์
[…….…]ก่อนที่จะนำข้อมูลมาประยุกต์ใช้ ได้ศึกษาว่าข้อมูลสารสนเทศนั้นตรงตามที่ต้องการหรือไม่ แต่พิจารณาเพียง 2-3 ตัวอย่างนั้นแล้วตัดสินใจ
[…….…] ข้าพเจ้าศึกษาข้อมูลแต่ละชุดแล้วศึกษาเปรียบเทียบกัน แล้วพิจารณาเลือกข้อมูลสารสนเทศที่ดีที่สุด แล้วนำมาใช้
[…….…]ข้าพเจ้าศึกษาข้อมูลแต่ละชุดอย่างรอบคอบ แล้วศึกษาเปรียบเทียบกัน เพื่อเลือกข้อมูลสารสนเทศที่ดีที่สุด แล้วนำมาใช้โดยการวิเคราะห์ สังเคราะห์ข้อมูลใหม่ ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................

15. การใช้วิธีการที่หลากหลายในการเลือกข้อมูลสารสนเทศ :
[…….…] ข้าพเจ้าไม่มีทักษะและประสบการณ์ในการใช้เครื่องมือในการสืบค้นข้อมูลสารสนเทศ จึงไม่สามารถที่จะบอกได้ว่าอะไรที่ดีและเหมาะสม
[…….…]ข้าพเจ้ามีทักษะและประสบการณ์ในการใช้เครื่องมือในการสืบค้นข้อมูลสารสนเทศ แต่ยังไม่สามารถใช้ได้หลายชนิด
[…….…] ข้าพเจ้าใช้ระบบการค้นหาและรับข้อมูลสารสนเทศหลายชนิด โดยเลือกเครื่องมือที่เป็นที่นิยมใช้ของบุคคลทั่วไป
[…….…]ข้าพเจ้าใช้ระบบการค้นหาและรับข้อมูลสารสนเทศหลายชนิด ที่มีประสิทธิภาพและน่าเชื่อถือได้ เพื่อให้เข้าถึงแหล่งข้อมูลปฐมภูมิมากที่สุด ซึ่งข้าพเจ้าสามารถนำเสนอทักษะความสามารถนี้ โดย
........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................